Ο «Χορός της Τράτας» είναι ένα πολύ παλιό έθιμο που τελείται κάθε Τρίτη του Πάσχα μπροστά στο εκκλησάκι του Άη-Γιάννη του Χορευταρά βορειοδυτικά στα όρια της πόλης των Μεγάρων.
Κανείς δεν ξέρει την αρχή του.
« Έτσι το βρήκαμε έτσι θα το αφήσομε» έλεγαν οι Μεγαρίτισσες που έπρεπε, έστω μία φορά στην ζωή τους, να πάνε να χορέψουν στην Τράτα σ’ αυτόν τον συγκεκριμένο χώρο.
Κατά την τουρκοκρατία η παράδοση συνδέει αυτό το έθιμο με το κτίσιμο της μικρής εκκλησίας, δίπλα στην οποία υπήρχε αρχαία κρήνη. Οπωσδήποτε όμως το έθιμο πρέπει να κρατάει από την αρχαιότητα.
Κάθε Τρίτη του Πάσχα οι Μεγαρίτισσες, ντυμένες με τα κατηφένια (την νυφική φορεσιά των Μεγάρων) ή και με τον καπλαμά πηγαίνανε στο εκκλησάκι του Άη-Γιάννη και μετά την Θεία Λειτουργία πιάνανε τον χορό μέχρι το απόγευμα. Παλαιότερα οι τραγουδίστριες έπιαναν στο τέλος του κύκλου. Τραγουδούσαν τετράστιχα δεκαπεντασύλλαβα, που υμνούσαν την αγάπη και τη φύση.
Το έθιμο συνεχίζεται ζωντανά και σήμερα.
Ο χορός αρχίζει με το «ΛΑΜΠΡΗ ΚΑΜΑΡΑ».
Είναι η πασχαλιάτικη τράτα. Γυναικείος-τελετουργικός χορός σε δίσημο – αργό μουσικό μέτρο. Χέρια «σταυρωτά» με οκτώ βήματα (πέντε μπρος και τρία πίσω).
Λαμπρή καμάρα κι ας περνά τ’ Αγιού Γιωργιού είν’ το τέλος.
Πιάστε τα δρεπανάκια σας γιατ’ έφτασε το θέρος…
Συνεχίζουν και με άλλους «συρτούς χορούς της τράτας»: «ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ», επτάσημος ρυθμός με έξι βήματα (τρία μέσα, τρία έξω).
Είσαι άγγελος ωραίος, έχεις μάτια γαλανά και χειλάκια κοραλένια μικρό μου και τετράξανθα μαλλιά..,
Ζαλίζομαι, ζαλίζομαι όταν σε συλλογίζομαι…
Στο ίδιο κινητικό σχήμα (επτάσημο) χορεύονται επίσης το α) ΜΟΪΝΑΝΕΝΑ,
β) το ΠΙΠΙΝΙ , γ) ΜΑΡΙΤΣΑ ΡΙΤΣΑ .
Όλες οι τράτες χορεύονται μόνο από γυναίκες με χέρια σταυρωτά.
Ο χορός της Τράτας, ένας μοναδικός χορός σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Η λέξη τράτα προέρχεται από το λατινικό traho= τραβάω, εκτείνομαι, tractus (μετοχή)= αυτός που τραβιέται, που δόθηκε από τους Λατίνους, προέκυψε το ουσιαστικό «τράτα» στα ελληνικά.
Η λέξη «τράτα» δεν έχει καμία σχέση και δεν συνδέεται με το τράβηγμα των διχτυών από τους ψαράδες, όπως πολύ ισχυρίζονται.
Πρόκειται για ένα πανάρχαιο χορό στου οποίου βρίσκουμε ρίζες και υπολείμματα στο χορό των πεπλοφόρων παρθένων.
Αυτό συνδέεται με την ανακάλυψης μιας τοιχογραφίας σε τάφο στους Ρούβους της Απουλίας που χρονολογείται από το 400 π.Χ., και στην οποία στηρίζεται η άποψη πως ο «χορός της Τράτας» είναι ένας πανάρχαιος χορός.
Ωστόσο καθώς δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο, στηριζόμαστε στην παράδοση.
Γράφει ο Δημήτρης Ηλίας Τζίμης Ηλίας
