Το μοναστήρι της Φανερωμένης χτίστηκε κατά τά μέσα του 16ου μ.Χ. αιώνα στο βόρειο μέρος του νησιού, απέναντι από το μεγάλο Πεύκο των Μεγάρων, μετά από θαυματουργική εμφάνιση της Θεοτόκου στον Λάμπρο Κανέλλο, που έγινε μοναχός με το όνομα Λαυρέντιος και που η Εκκλησία μας κατέταξε στην χορεία των Οσίων της.
Ο Όσιος Λαυρέντιος (εκοιμήθη εν Κυρίω στις 6 Μαρτίου του έτος 1707 μ.Χ. αλλά εορτάζει στις 7 Μαρτίου) είδε τρεις φορές σε όραμα του την Παναγία που του είπε να μεταβεί στη Σαλαμίνα και να οικοδομήσει το ναό που βρισκόταν σε ερείπια, πράγμα που έγινε. Διέπλευσε τη θάλασσα μεταξύ Μεγαρικής ακτής και νήσου Σαλαμίνας κατά προτροπή της Θεοτόκου πάνω στο επανωφόρια του «Ρίψε το επανωφόριον σου είς την θάλασσα και ανέβα επ΄αυτού θα διαπλεύσεις ασφαλώς αυτήν και θα αποβιβασθείς εις την έναντι της νήσου ακτής».
Ο Αγιος επεδόθη σε πολύμοχθες έρευνες και αξιώθηκε να βρει, θαμμένη, ανάμεσα σε ερείπια του ναού την Αχραντο εικόνα της Παναγίας και ανεδείχθη σε ήρωα του χριστιανισμού.
Στην αυλή της Μονής και Βορειοδυτικά του καθολικού της, υπάρχει ο τάφος του οπλαρχηγού Ιωάννη Γκούρα που σκοτώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 1826 μ.Χ. Το 1878 μ.Χ. μεταφέρθει από τον Πόρο στη Φανερωμένη ο Πολεμικός Ναύσταθμος και το 1881 μ.Χ. στη σημερινή του θέση.
Ο ναός είναι ρυθμού (βασιλικής πεντάτρουλου κράμα τρικλίτου βασιλικής μετά τρούλου και τρικλίτου πολυτρούλου). Εσωτερικά διαιρείται σε τρία κλίτη με τέσσερις σε κάθε μεριά μονόκορμους κίονες με ανθεμοειδή κιονόκρανα στα οποία στηρίζονται τόξα μήκους 5,25 μ.
Ο ναός αγιογραφήθηκε το 1735 μ.Χ. από τον αγιογράφο Γεώργιο Μάρκου από το Αργος, και περιλαμβάνει 3.500 μορφές. Στη νότια πλευρά του καθολικού είναι προσαρτημένο το ναϋδριο του Αγίου Νικολάου. Σ΄αυτό υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο καθώς και ξυλόγλυπτος επισκοπικός θρόνος. Επίσης σε μαρμάρινο προσκυνητάρι κατασκευασμένο το 1897 μ.Χ. βρίσκεται η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε από τον Όσιο Λαυρέντιο. Επίσης βρίσκεται ο αρχικός τάφος του Οσίου Λαυρεντίου καθώς και η κάρα του.
Στη νότια πλευρά της Μονής βρίσκεται το παρεκκλήσιο των Αγίων Αποστόλων και αφιερώθηκε στη μνήμη του παλαιού ομώνυμου ναού ανιδρυθέντος το 1611 μ.Χ.
Σ’ αυτό φυλάσσονται άριστης τέχνης αργυρές και επίχρυσες λειψανοθήκες που περιέχουν άγια λείψανα. Υπάρχουν ιερά σκεύη αξιόλογης τέχνης, ιερά άμφια, πολλά χειρόγραφα τουρκικά και ελληνικά ένα χειρόγραφο ευαγγέλιο, ένα ξύλινο προσκυνητάρι που χρονολογείται το 1744 μ.Χ., μανουάλια βυζαντινοαραβικής τεχνοτροπίας, φορητές εικόνες, όπλα και ξίφη οπλαρχηγών και παλικαριών της Εθνεγερσίας.
Σε παρακείμενο ύψωμα της Μονής υπάρχει το ασκητήριο του Οσίου Λαυρεντίου.
Από το 1938 μ.Χ. έως το 1941 μ.Χ. ήρθε αυτοεξόριστος στη Μονή ο τότε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Δαμασκηνός Παπανδρέου. Το 1944 μ.Χ. ο Μητροπολίτης Αττικής – Μεγάρων και Σαλαμίνας Ιάκωβος την μετέτρεψε σε γυναικεία με Ηγουμένη τη μοναχή Χριστονύμφη Τσιγκέλη. Το 1947 μ.Χ. ο Ιάκωβος παραχώρησε το δεσποτικό της Μονής, στον ‘Αγγελο Σικελιανό για να αποσυρθεί και να γράψει την τραγωδία του, «Ο θάνατος του Διγενή».
Το μοναστήρι συνεχίζει μέχρι και σήμερα έτσι την λαμπρή του πορεία και δράση, διαθέτει μεγάλο ξενώνα και γυναικείο οίκο ευγηρίας. Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου όπου γίνεται μεγάλο πανηγύρι.
