Το Ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Μεγαρέων υπέρ του ορισμού της πόλης των Μεγάρων ως περιφερειακής έδρας του Πρωτοδικείου Πειραιώς.
Α. Στις 4 Απριλίου 2024 τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, υπό τον τίτλο: «Ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, χωροταξική αναδιάρθρωση των δικαστηρίων της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης και λοιπές ρυθμίσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης».
Βασικός και κύριος σκοπός του νομοσχεδίου είναι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης, μέσω της αναδιάρθρωσης των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων και του καθορισμού της έδρας και της περιφέρειάς τους και η επιτάχυνση στην ποιοτική απονομή της δικαιοσύνης που αποτελεί πάγιο αίτημα των πολιτών, αλλά και του συνόλου του δικαστικού κόσμου.
Ειδικότερα, οι κύριοι στόχοι της νομοθετικής μεταρρύθμισης είναι, μεταξύ άλλων: α) η ορθολογικότερη κατανομή της δικαστικής ύλης στο υπάρχον δικαστικό προσωπικό και η πλήρης και αποτελεσματική αξιοποίηση των δυνατοτήτων του προσωπικού αυτού για την αποσυμφόρηση των μεγάλων δικαστηρίων β) Η δημιουργία βέλτιστων συνθηκών για την οικονομία, αλλά και την καθημερινότητα των πολιτών, ως συνέπεια της ταχύτερης, αμεσότερης και ποιοτικότερης απονομής της δικαιοσύνης.
Β. Στο άρθρο 6 του εν λόγω σχεδίου νόμου που έχει τίτλο «Αναδιάρθρωση πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων πρώτου βαθμού και καθορισμός της κατά τόπο αρμοδιότητάς τους», αναφέρεται ότι:
Ως μία από τις δύο περιφερειακές έδρες του Πρωτοδικείου Πειραιώς ορίζονται τα Μέγαρα, στην κατά τόπο αρμοδιότητα των οποίων εμπίπτουν οι Δήμοι Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Μεγαρέων και Μάνδρας – Ειδυλλίας.
Επισημαίνεται ότι της σύνταξης του σχεδίου νόμου προηγήθηκε έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, ως Διεθνούς Οικονομικού Οργανισμού, κατόπιν συμφωνίας της τελευταίας με την Ελληνική Δημοκρατία, με αντικείμενο την υποβολή προτάσεων για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού χάρτη των πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάταξης και Αναδιάρθρωσης.
Στόχο της ως άνω ανάθεσης αποτέλεσε η διατύπωση προτάσεων στο ελληνικό Υπουργείο Δικαιοσύνης, μέσω των σχετικών ευρημάτων, αναφορικά με την επίτευξη ίσης κατανομής στο φόρτο εργασίας των δικαστικών λειτουργών, αποδοτικότητάς και αποτελεσματικότητας στο έργο τους, καθώς και εκκαθάρισης των υποθέσεων ενώπιον των δικαστηρίων.
Στην εν λόγω μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας παρουσιάστηκε πλήθος ευρημάτων, αναδείχθηκαν τεχνικά στοιχεία και χαρακτηριστικά, πραγματοποιήθηκαν συγκριτικές αποτιμήσεις, εντοπίστηκαν δε οι υπάρχουσες ανισορροπίες και αναδείχθηκε η ανάγκη για ριζικές μεταρρυθμίσεις.
Γ. Εκτιμάται και προκύπτει σαφώς ότι οι διαπιστώσεις και οι αξιολογήσεις του υποβληθέντος κειμένου ενός διεθνούς φορέα πρόταξαν την επιλογή της πόλης των Μεγάρων, που είναι ο μεγαλύτερος δήμος της Δυτικής Αττικής, από την πολιτική ηγεσία.
Σε αυτό συνέτειναν και πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν, κατά τα επόμενα στάδια και οι εξής παράγοντες:
1. Το γενικότερο πνεύμα της περιφερειακής ανάπτυξης και τόνωσης αναπτυσσόμενων περιοχών, με γνώμονα την ευρύτερη προοπτική του νομοθετικού εγχειρήματος και το σεβασμό στη βιώσιμη ανάπτυξη, στα πλαίσια της ευρύτερης διοικητικής μεταρρύθμισης, μετά τα Προγράμματα Δημοσιονομικής Προσαρμογής.
2. Η αποσυμφόρηση ήδη κορεσμένων από υπηρεσίες περιοχών και η εξάντληση τους, σε χωροταξικό και πολεοδομικό επίπεδο, (ορ. γειτονική πόλη της Ελευσίνας).
3. Οι στρατηγικοί στόχοι, οι προτεραιότητες και οι κατευθύνσεις του Νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου (ΝΡΣ) της Αθήνας που ορίζει τον Δήμο Μεγαρέων, που είναι ο μεγαλύτερος δήμος της Δυτικής Αττικής, ως τον κατάλληλο τόπο για τη μεταφορά των δημοσίων υπηρεσιών και συνολικά για την αποκέντρωση, στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης [ορ. συνημμένο 1, σελ.9]. Άξια αναφοράς η επισήμανση του ΝΡΣ ότι η Χωρική Υποενότητα Μεγαρίδας αποτελεί απόθεμα γης για τη μελλοντική (μέσομακροπρόθεσμη) εσωτερική αποκέντρωση της Αττικής, μέσω νέων μορφών οργανωμένης χωρικής ανάπτυξης σε θέσεις με πολύ καλή υπερτοπική προσπελασιμότητα. Εν αντιθέσει, ως προς την περιοχή του Θριασίου Πεδίου, υπάρχει αναφορά στην ενίσχυση του ρόλου της περιοχής της Ελευσίνας ως πολιτιστικού και τουριστικού κέντρου, στη χωροθέτηση νέων ζωνών χονδρεμπορίου και διαμετακομιστικού εμπορίου.
4. Την ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης που καταγράφεται στη μελέτη Greece 2.0 National Recovery and Resilience Plan, στην οποία το Ειρηνοδικείο Μεγάρων είναι σαφώς πιο αποτελεσματικό σε σχέση με το Ειρηνοδικείο της Ελευσίνας (306 ημέρες για έκδοση απόφασης στο Ειρηνοδικείο Μεγάρων έναντι 622 ημερών στο Ειρηνοδικείο Ελευσίνας). [συνημμένο 2 σελ.124-125]
Δ. Μια αξιοπρόσεκτη παρατήρηση της υποβληθείσας στην ελληνική κυβέρνηση έκθεσης της Παγκόσμιας Τράπεζας είναι η ιδιαίτερη έμφαση που απέδωσαν οι ερωτηθέντες, κατά τη διάρκεια σχετικής έρευνας, δικαστικοί λειτουργοί στο εργασιακό περιβάλλον, στα δικαστικά μέγαρα που πληρούν προϋποθέσεις ασφαλείας, είναι περιβαλλοντικά φιλικά και διαθέτουν ανθρώπινες συνθήκες εργασίας για τους δικαστές και τους υπαλλήλους, χώρους μελέτης των δικαστών, για να επιτελούν με πνευματική ηρεμία και νηφαλιότητα το λειτούργημά τους, χώρους αναμονής και προσβάσιμους χώρους σε άτομα με αναπηρία. Αυτά μπορούν πρωτίστως να εξασφαλιστούν σε πόλεις χωρίς ρύπανση και θόρυβο, μη κορεσμένες ως προς τις δημόσιες υπηρεσίες και με δυνατότητες χωροταξικής και πολεοδομικής αξιοποίησης.
Ε. Πιθανόν παρέλκει η προβολή αντεπιχειρημάτων στις αιτιάσεις της γειτονικής πόλης της Ελευσίνας. Εντούτοις, στα πλαίσια μιας γόνιμης αντιπαράθεσης, πρέπει να διευκρινισθούν τα εξής:
1. Το Ειρηνοδικείο των Μεγάρων είναι αρχαιότερο (έτος ίδρυσης 1834 ΦΕΚ 4/1834) [συνημμένο 3 σελ.12].
2. Οι αιτιάσεις περί δυσχερούς πρόσβασης στα Μέγαρα και οι αναφορές για δέκα λεπτά περίπου παραπάνω, ως προς το χρόνο μετάβασης στην πόλη των Μεγάρων είναι παντελώς έωλες και δεν έχουν σχέση με το σκοπό και το πνεύμα του νέου Δικαστικού Χάρτη. Αποτελούν απλώς επιχειρήματα των φίλων δικηγόρων των όμορων Δήμων, με κριτήρια άκρως προσωπικά που συνάπτονται με τη βελτίωση της επαγγελματικής τους καθημερινότητας. Σε κάθε περίπτωση, η εξυπηρέτηση του μέσου πολίτη δεν επηρεάζεται επί της ουσίας, καθώς επισκέπτεται τα δικαστήρια μία έως δύο φορές ετησίως (ή και καθόλου).
3. Στην περιοχή της Δυτικής Αττικής, κατά το παρελθόν, όλες οι δημόσιες υπηρεσίες συγκεντρώθηκαν στην Ελευσίνα (ΔΟΥ, ΔΕΔΔΗΕ, ΟΤΕ, Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κλπ.), με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μία υδροκέφαλη Περιφερειακή Ενότητα. Αν εξακολουθήσει η Κυβέρνηση να λειτουργεί με όρους υπερσυγκέντρωσης και όχι αποκέντρωσης σε λίγα χρόνια θα κληθεί το Ελληνικό Κράτος να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αποκέντρωσης της ίδιας της Ελευσίνας, όπως πράττει τώρα για τον Πειραιά και την Αθήνα. Είναι σίγουρο ότι άμεσα θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε το προαναφερθέν ζήτημα, διότι, ήδη, η Ελευσίνα έχει τον πλέον αρνητικό δείκτη πληθυσμιακής πυκνότητας, σε σχέση με τον Δήμο Μεγαρέων που έχει τον καλύτερο. (αριθμός κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο). Ο Δήμος Μεγαρέων έχοντας περισσότερο πληθυσμό (38.033) από τον Δήμο Ελευσίνας (30.147), σε έκταση 330.000 στρεμμάτων έναντι 36.600 της Ελευσίνας διατηρεί έναν από τους πλέον εξαιρετικούς δείκτες πληθυσμιακής πυκνότητας διεκδικώντας την αναγνώριση και τα προνόμια μίας ασφαλούς και σύγχρονης πόλης, με ανθρώπινο πρόσωπο.
4. Η συγκοινωνιακή σύνδεση των Μεγάρων με τους όμορους Δήμους είναι εύκολη και ταχύτατη, με την υπάρχουσα εκσυγχρονισμένη λεωφορειακή γραμμή, τη γραμμή του Προαστιακού Σιδηροδρόμου και την επικείμενη κατασκευή του νέου Προαστιακού Δυτικής Αττικής που δρομολογείται και θα ενώνει το κέντρο των Αθηνών με την πόλη των Μεγάρων, στην καρδιά του αστικού ιστού της. Επίσης, υπάρχει εύκολη πρόσβαση από ολόκληρο το Λεκανοπέδιο μέσω της Αττικής Οδού και της Εθνικής Οδού σε ελάχιστο χρόνο, καθιστώντας την πόλη μας άμεσα προσβάσιμη από όλα τα γειτονικά μέρη.
5. Ο αριθμός των νομικών που δραστηριοποιούνται στο Δήμο Μεγαρέων υπερβαίνει τους πενήντα (50) (42 δικηγόροι στον Δ.Σ. Αθηνών, 8 συμβολαιογράφοι και δικαστικοί επιμελητές).
6. Άπασες οι δημόσιες υπηρεσίες εκδίδουν έγγραφα για δικαστική χρήση ψηφιακά, χωρίς ανάγκη φυσικής παρουσίας (π.χ. υποθηκοφυλακείο, κτηματολόγιο, Δ.Ο.Υ.). Εξάλλου, πολλές εξ αυτών πρόκειται άμεσα να μεταστεγαστούν σε μέρη εκτός της Ελευσίνας. Η ψηφιακή μετάβαση παίζει καθοριστικό ρόλο δημιουργώντας νέα δεδομένα, τα οποία δεν έχουν συμπεριλάβει οι φίλοι και γείτονες δικηγόροι στους ισχυρισμούς τους.
7. Όσον αφορά στο κτιριακό ο Δήμος Μεγαρέων πλεονεκτεί διότι:
α) Υφίστανται μεγάλα, εντός σχεδίου πόλεως, κτίρια που θα μπορούσαν να μετασκευαστούν σε πρωτοδικείο (κάποια είναι ήδη μισθωμένα από το Δήμο Μεγαρέων).
β) Υπάρχουν μεγάλα κατάλληλα οικόπεδα εντός σχεδίου πόλεως που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή της περιφερειακής έδρας του Πρωτοδικείου Πειραιώς.
γ) Στην περιμετρική επέκταση του σχεδίου πόλεως υπάρχουν κοινωφελή οικόπεδα (Κ.Φ.) ιδιοκτησίας του Δήμου Μεγαρέων που μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή νέου Δικαστικού Μεγάρου.
ΤΕΛΙΚΗ ΘΕΣΗ: Η ριζική μεταρρύθμιση στο δικαστικό χάρτη της χώρας προβάλλει αναντίρρητα ως επιτακτική, με στόχο τον εξορθολογισμό του δικαστικού μας δικτύου, πέρα από τα πλαίσια βραχυπρόθεσμων και αποσπασματικών σχεδιασμών, με συντεχνιακό χαρακτήρα και όχι με βάση επιχειρήματα, μη σχετικά με την επιχειρούμενη μεταρρύθμιση.
Τα πορίσματα του διεθνούς οικονομικού οργανισμού που στηρίχθηκαν στη διεθνή εμπειρία και η πλήρωση των διεθνών ποιοτικών κριτηρίων που προτάσσει η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας θα ληφθούν υπ’ όψιν, κατά την τελική διαμόρφωση του υπό ψήφιση νομοσχεδίου στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και θα αποτελέσουν αφετηρία και βάση των τελικών αποφάσεων.
Με σεβασμό στις αρχές και τα προτάγματα του διεθνούς δικαίου και της διεθνούς πρακτικής που εμπεριέχονται στο επιστημονικό αυτό έργο, συντασσόμαστε με την πρόταση – επιλογή της Ελληνικής Πολιτείας της ιστορικής πόλης των Μεγάρων, ως πληρούσα τα τιθέμενα ως άνω κριτήρια, στα πλαίσια της επικείμενης αναδιάταξης στο δικαστικό χάρτη που θα επιφέρει την αναμενόμενη και επιθυμητή μεταρρύθμιση στο πεδίο της δικαιοσύνης.
Είμαστε βέβαιοι ότι η τελική απόφαση θα ληφθεί με βάση τα τεχνοκρατικά κριτήρια που προκύπτουν μέσα από τις μελέτες των διεθνών οργανισμών, που κατέληξαν στην επιλογή της πόλεως των Μεγάρων ως Περιφερειακή Έδρα του Πρωτοδικείου Πειραιώς και όχι με βάση μικροπολιτικούς συσχετισμούς και ατεκμηρίωτες τοπικού χαρακτήρα αντιδράσεις.
